Onze welvaartsresten stoppen we diep onder de grond; gevaarlijk spul dumpen we in de oceaan. Natuurlijk zijn we er dan niet echt vanaf: na het zorgeloos storten van afval moet je niet op groei en bloei rekenen; eerder oogsten we dood en verderf.
Toch, als we goed om ons heen kijken, zien we dat er iets aan het veranderen is. Met het schaarser worden van grondstoffen en met het stijgen van de energieprijzen, gaan bedrijfsleven en wetenschap nadenken over hergebruik en recycling.
Maar ook 'gewone' mensen beginnen in te zien dat een wegwerpmaatschappij zichzelf samen met het groot vuil regelrecht naar de schroothoop verwijst. De hergebruikers worden daarom met de dag vindingrijker in hun pogingen oude dingen nieuw leven in te blazen. De oude, doorgeroeste Daf wordt na een lang, werkzaam leven stilgezet, maar voordat de shredder de kans krijgt het autootje fijn te malen of in stukjes te knippen, wordt eerst de achteras en de overbrenging gedemonteerd. Want die onderdelen heb je straks juist nodig bij de bouw van een windmolen. Van een lekke trommelwasmachine maak je een pottebakkersschijf, van oude kale overgordijnen weef je éen ijzersterk voddekleed.
De hergebruikers houden de kachel brandend met afvalhout; de uit wasmachine- en auto-onderdelen gekomponeerde windmolen levert de stroom. Hergebruikers hebben de 'zegeningen' van de vooruitgang nodig om te laten zien waar het heen moet: naar een herstel van de kringloop der dingen.
Zou je hergebruik híer een fanatiek doorgevoerde hobby kunnen noemen, in de Derde Wereld is het bittere noodzaak. In de sloppen (buiten)wijken van Jakarta wordt uit Nutricia-melkpoederblikken prachtig speelgoed gemaakt. Een komplete industrie, gegrondvest op afval. Een leeg blík is in de Derde Wereld een rijk bezit.
Het laat zich gemakkelijk solderen, knippen en omvormen tot trechters, olielampjes, gieters, pannetjes enzovoort. Waarom doen wij dat niet? Waarom gebruiken wij bijvoorbeeld een lege jeneverkruik niet als warmwaterkruik? Gewoon omdat wij naar een winkel kunnen rennen en al die dingen kunnen kopen.
Goed. Wij hebben werkloosheid, fabrieken, vuilnisophaaldiensten én een afvalprobleem. In Cairo leven 40.000 vuilnismannen van het afval dat ze bijeengaren, uiteenrafelen en sorteren. Tal van kleine ambachtslieden zíjn voor de toelevering van materiaal op hen aangewezen. In Cairo is het begrip vuilnisbelt vrijwel onbekend. Zo werkt dat dáár.

Her- en Tweede gebruik. Een nieuwe trend?
Thuis een fleurig voddekleed van de Bijenkorf op de grond, een honderiem als armband. Een nieuwe trend? Wie weet. In elk geval hoeft vandaag de dag lang niet alles meer spiksplinternieuw te zijn.
Een aardig idee doen de Oost-Duitsers ons aan de hand: hergebruik en recycling is daar aan de Staatsloterij gekoppeld. Een héél lot dus voor een oude auto en een 'vijfje' voor de kapotte zwart/wit t.v. (Slogan: Hergebruik, een loterij zonder nieten).
Traditioneel denkende ekonomen zullen geen raad weten met het verschijnsel hergebruik. In hun modellen wordt een produkt na een bepaalde tijd gedumpt. Nú krijgt het na enige kunstgrepen, toverspreuken en een blik in het Hergebruikboek een nieuwe kans. Oud' wordt 'zo goed als nieuw' verklaard.
Dit boek is een begin. We nodigen u graag uit het verder aan te vullen. Aan het eind van elk hoofdstuk is daartoe ruimte vrijgehouden.
Bij de eerste herdruk hopen wij ook úw tips op te kunnen nemen. Zó komt de kringloop-ekonomie goed op gang!

Sibrand Nobbe